Καλές πρακτικές: Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση
Έχουμε ήδη δώσει πολλές αρχές και προσεγγίσεις, αλλά αναμφίβολα διψάτε για συγκεκριμένα παραδείγματα. Παρακάτω, θα βρείτε έναν κατάλογο με τρέχουσες καλές πρακτικές για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση από όλη την Ευρώπη. Στην επόμενη ενότητα, θα βρείτε καλές πρακτικές για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Πρακτικό σενάριο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης
«Κι όμως… κινούμαστε!» - Ελλάδα
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Συλλογή κινουμένων σχεδίων, σε ελεύθερα προσβάσιμη και χωρίς διαφημίσεις πλατφόρμα, που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο συνεργασίας του ΕΚΚΟΜΕΔ με τον γαλλικό οργανισμό Films pour enfants, και συνοδεύεται από πρωτότυπο παιδαγωγικό υλικό με προτεινόμενες δραστηριότητες για την τάξη και το σπίτι. Περιλαμβάνει δώδεκα πολυβραβευμένες ταινίες animation μικρού μήκους χωρίς λόγια, ταξινομημένες σε τέσσερις ηλικιακές κατηγορίες, για παιδιά 4 έως 15 ετών, που αφορούν θέματα όπως οι οικογενειακές και κοινωνικές σχέσεις, η σχέση μας με την τεχνολογία, οι φόβοι, η διαφορετικότητα, η μετανάστευση. Στόχος είναι τα παιδιά να εκπαιδευτούν στις εικόνες και ταυτόχρονα οι εικόνες να γίνουν ένα (ακόμη) εκπαιδευτικό εργαλείο.
To παιδαγωγικό υλικό περιλαμβάνει 12 φυλλάδια με ερωτήματα για την κατανόηση της ιστορίας και την έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων καθώς και προτάσεις δραστηριοτήτων κινηματογραφικής / καλλιτεχνικής παιδείας, δημιουργικές και βιωματικές ασκήσεις (κινητικές, μουσικές, εικαστικές, θεατροπαιδαγωγικές, έκφρασης, αφήγησης, κ.ά.), κατασκευές, παιχνίδια ρόλων, μοιράσματος εμπειριών, συνεργασίας της ομάδας κ.λπ.
Προτείνονται επίσης, ποικίλες πολυτροπικές αναφορές και συνδέσεις σε λογοτεχνικά, εικαστικά, οπτικοακουστικά και κινηματογραφικά έργα, διδακτικά σενάρια και εργαστήρια από εκπαιδευτικές πλατφόρμες και ψηφιακά αποθετήρια. Το υλικό συμπληρώνεται από μια εργαλειοθήκη – κατάλογο δραστηριοτήτων που μπορούν, κατάλληλα προσαρμοσμένες ανάλογα με την τάξη, να αξιοποιηθούν με αφορμή οποιαδήποτε ταινία σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα.
→ Παιδαγωγικό υλικό για όλες τις ταινίες του «Κι όμως… κινούμαστε!».
Cin(e)περίληψη στην τάξη – Ελλάδα
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Ο οδηγός μελέτης «Cin(e)περίληψη στην τάξη» αφορά την ταινία Ένα σχολείο, δύο κόσμοι, η οποία δημιουργήθηκε μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανίων και κατέστη καθολικά προσβάσιμη με ακουστική περιγραφή και υπότιτλους από το ΕΚΚΟΜΕΔ. Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς γενικής και ειδικής εκπαίδευσης και αφορά τόσο παιδιά με προβλήματα όρασης ή προβλήματα ακοής, όσο και παιδιά χωρίς αισθητηριακές δυσκολίες.
Ο οδηγός μελέτης ενισχύει τη συμπεριληπτική λειτουργία του φιλμ, μέσα από μια πολύπλευρη και πολυτροπική εκπαιδευτική προσέγγιση και αποσκοπεί στην προώθηση του ψηφιακού και κινηματογραφικού γραμματισμού όλων των μαθητών, τον προβληματισμό και την ευαισθητοποίηση για την αναπηρία, την εκπαιδευτική και κοινωνική συμπερίληψη. Περιλαμβάνει ιδέες και προτεινόμενες δραστηριότητες (εμψύχωσης, κινηματογραφικής παιδείας, έκφρασης, ενσυναίσθησης, κλπ) που αξιοποιούν την παιδοκεντρική μάθηση, τη βιωματική προσέγγιση και παιδαγωγικές αρχές και τεχνικές Φρενέ και μπορούν να αξιοποιηθούν από εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων πριν και μετά την παρακολούθηση της ταινίας μαζί με την ομάδα μαθητών/μαθητριών τους. Το ανοιχτό αυτό παιδαγωγικό εργαλείο έχει ήδη αξιοποιηθεί σε δεκάδες βιωματικά εργαστήρια με παιδιά δημοτικού και γυμνασίου γενικής και ειδικής αγωγής και επιμορφώσεις εκπαιδευτικών και φοιτητών.
→ Οδηγός μελέτης «Cin(e)περίληψη στην τάξη».
«Ταινίες - Μια Γλώσσα Χωρίς Σύνορα» - Ελλάδα, Αγγλία
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια εκπαίδευση
Σε συνεργασία με το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, το ΕΚΟΜΜΕΔ μετέφρασε τρεις οδηγούς μελέτης, μέρος του έργου “Film - A Language Without Borders” με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Creative Europe/MEDIA και στόχο την καλλιέργεια της κινηματογραφικής παιδείας και των συνεργατικών και ψηφιακών δεξιοτήτων, με έμφαση σε τάξεις υποδοχής μεταναστών και μεικτές τάξεις μαθητών.
Οι οδηγοί απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς και παιδιά ηλικίας 2-10 ετών και παρέχουν στους εκπαιδευτικούς την ευκαιρία να προσεγγίσουν κρίσιμα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά θέματα, όπως τη μετανάστευση, τη βιομηχανοποίηση και την παγκοσμιοποίηση, καθώς και τις αέναες προκλήσεις των συναισθημάτων, της ταυτότητας και της ενηλικίωσης μέσα από μια συναρπαστική περιήγηση στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Δύο σύγχρονες πολυβραβευμένες ταινίες -Paddington, Εγώ, ο Κολοκυθάκης– και μια τριάδα κλασικών ταινιών μικρού μήκους της βωβής περιόδου -Το κόκκινο μπαλόνι, Jemima & Johnny, Palle Alone in the World- έχουν επιλεγεί για προβολή και μελέτη μέσα στην τάξη. Το πρόγραμμα ξεκίνησε από την Αγγλία, και εφαρμόστηκε με επιτυχία στη Γερμανία, τη Δανία και την Ελλάδα.
→ Πρόσθετο εκπαιδευτικό υλικό: Γενικός Οδηγός για την Ταινία Μικρού Μήκους στις Τάξεις Υποδοχής Μεταναστών, Εξερευνώντας τη γλώσσα του χρώματος μέσα από την ταινία Paddington.
Criticat - Βέλγιο
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια εκπαίδευση
Είναι αδύνατο να προστατέψει κανείς τα παιδιά από τις ψευδείς ειδήσεις. Ωστόσο, μπορούμε να τα διδάξουμε να αξιολογούν κριτικά τις πληροφορίες που συναντούν καθημερινά. Το Criticat διδάσκει στα παιδιά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης τις δεξιότητες κριτικής σκέψης.
Πότε είναι κάτι αληθινό; Σκεφτόμαστε τελικά με τα συναισθήματά μας ή με τη λογική μας; Ποιος καθορίζει ποια είναι η αλήθεια; Το Criticat ενθαρρύνει τα παιδιά του δημοτικού σχολείου να σκέφτονται κριτικά απέναντι στα μηνύματα των Μέσων. Ο κριτικός αναστοχασμός απέναντι τα Μέσα, το μήνυμα και τον πομπό τα καθιστά ανθεκτικά απέναντι στις ψευδείς ειδήσεις. Σε μια σειρά φιλοσοφικών ιστοριών, ο Criticat αναλαμβάνει το ρόλο μιας γάτας φιλοσόφου - ντετέκτιβ και διδάσκει στα παιδιά με παιγνιώδη τρόπο να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και ψεύδους.
Το εγχειρίδιο αποτελείται από ιστορίες και μια συναρπαστική σειρά ερωτήσεων και ασκήσεων σκέψης.
Το Criticat είναι ένα εργαλείο των Mediawijs και Odisee (Βέλγιο).
Hero Tricks: Ένα ψηφιακό μήνυμα μέσα σε μπουκάλι Αυστρία
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια εκπαίδευση
Οι μαθητές δημιουργούν έναν ήρωα χρησιμοποιώντας ψηφιακά μέσα. Σε αυτή τη σειρά μαθημάτων, οι μαθητές μαθαίνουν:
- Να διακρίνουν μεταξύ πραγματικού και εικονικού κόσμου
- Να κατανοούν πώς μπορούν να αλλάζουν την όψη της πραγματικότητας μέσω του ενεργού ψηφιακού σχεδιασμού και δημιουργίας
- Τεχνική εμπειρία με τη χρήση εξοπλισμού και προγραμμάτων κινηματογράφησης
- Να αναστοχάζονται σχετικά με τη χρήση των ψηφιακών μέσων για τη δημιουργία ηρώων και να δουλεύουν για ζητήματα ταυτότητας σε σχέση με αυτά
- Να κατανοούν τη σημασία της πληροφορικής στην καθημερινή ζωή
- Να κατανοούν πώς μπορούν να χρησιμοποιούν υπεύθυνα τα μέσα ενημέρωσης και την πληροφορική
- Δημιουργικότητα, φαντασία και χαρά του πειραματισμού
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο της ομάδας εκπαίδευσης.
Spaghetti tree: εισαγωγή σε κρίσιμα ερωτήματα για την Παιδεία στα Μέσα – Γερμανία
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια εκπαίδευση / δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Οι μαθητές ασχολούνται με την ανάλυση του διάσημου βίντεο απάτης περί συγκομιδής μακαρονιών, και εξασκούνται στην αμφισβήτηση των Μέσων και στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας. Είναι αυτή η ιστορία αληθινή ή ψεύτικη; Αποδόμηση του σχεδιασμού, της αφήγησης, της φωνής, της γλώσσας και του είδους.
Πώς;
Παρακολουθήστε το βίντεο με τους μαθητές σας και συζητήστε. Αφήστε τους να ανταλλάξουν σε ζευγάρια απόψεις για αυτό που μόλις είδαν. Μετά από αυτό, κάντε μια συζήτηση στην τάξη και μοιραστείτε τους προβληματισμούς από την ανταλλαγή απόψεων σε ζευγάρια. Με αυτήν την άσκηση, οι μαθητές εφαρμόζουν κριτική σκέψη και ενδυναμώνονται ώστε να εμπλέκονται κριτικά με τα μέσα ενημέρωσης στην καθημερινή ζωή.
«Ταινίες - Μια Γλώσσα Χωρίς Σύνορα» - Ελλάδα, Αγγλία
Ομάδα στόχος: πρωτοβάθμια εκπαίδευση
Σε συνεργασία με το Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, το ΕΚΟΜΜΕΔ μετέφρασε τρεις οδηγούς μελέτης, μέρος του έργου “Film - A Language Without Borders” με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Creative Europe/MEDIA και στόχο την καλλιέργεια της κινηματογραφικής παιδείας και των συνεργατικών και ψηφιακών δεξιοτήτων, με έμφαση σε τάξεις υποδοχής μεταναστών και μεικτές τάξεις μαθητών.
Οι οδηγοί απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς και παιδιά ηλικίας 2-10 ετών και παρέχουν στους εκπαιδευτικούς την ευκαιρία να προσεγγίσουν κρίσιμα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά θέματα, όπως τη μετανάστευση, τη βιομηχανοποίηση και την παγκοσμιοποίηση, καθώς και τις αέναες προκλήσεις των συναισθημάτων, της ταυτότητας και της ενηλικίωσης μέσα από μια συναρπαστική περιήγηση στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Δύο σύγχρονες πολυβραβευμένες ταινίες -Paddington, Εγώ, ο Κολοκυθάκης– και μια τριάδα κλασικών ταινιών μικρού μήκους της βωβής περιόδου -Το κόκκινο μπαλόνι, Jemima & Johnny, Palle Alone in the World- έχουν επιλεγεί για προβολή και μελέτη μέσα στην τάξη. Το πρόγραμμα ξεκίνησε από την Αγγλία, και εφαρμόστηκε με επιτυχία στη Γερμανία, τη Δανία και την Ελλάδα.
→ Πρόσθετο εκπαιδευτικό υλικό: Γενικός Οδηγός για την Ταινία Μικρού Μήκους στις Τάξεις Υποδοχής Μεταναστών, Εξερευνώντας τη γλώσσα του χρώματος μέσα από την ταινία Paddington.